We hebben ze allemaal en je (her)kent ze vast ook bij jezelf: regels in je hoofd. Ideeën over hoe de wereld werkt, over wat wel en niet zou kunnen, over wat je zou moeten doen of juist niet, enzovoorts. We staan er vaak niet eens bij stil. Maar dat is eigenlijk wel nodig. Want werken de regels in je hoofd (nog) wel vóór jou?
Hoe ontstaan de regels in je hoofd?
Als baby komen we redelijk blanco op de wereld. We krijgen ons DNA mee natuurlijk, waarin allerlei basisinformatie ligt opgeslagen. Maar we hebben nog niet echt een idee van hoe de wereld werkt en hoe we ons daarin te gedragen hebben. Dat leren we gaandeweg. We zijn volledig afhankelijk van onze verzorgers, dus onbewust gaan we proberen af te stemmen. Door te kijken naar hoe de omgeving reageert, leren we dat steeds beter te doen. Een supermooi mechanisme, wat ook zeker behulpzaam is.
Alles wat veilig en prettig voelt, daar wil je meer van. En wat onveilig of onprettig voelt, probeer je liever te vermijden. Daardoor vormen zich regels in je hoofd. Naarmate je ouder wordt, komt daar je bewuste verstand bij. Je gaat over dingen nadenken en conclusies trekken. Dat zorgt voor nog meer regels in je hoofd.
Regels in je hoofd geven richting aan het leven
De regels in je hoofd zijn dus zeker behulpzaam, omdat het je leert hoe je je staande kunt houden in het leven. Je leert wanneer de mensen om je heen fijn reageren en wanneer ze boos worden. Dat iemand anders boos wordt, leidt tot de conclusie dat je iets de volgende keer beter anders kunt doen. Als je ergens heel bang van wordt, leidt dat er waarschijnlijk toe dat je de volgende keer voorzichtiger bent of die situatie uit de weg gaat.
En zo vormen zich steeds meer regels in je hoofd die richting geven aan het leven. Je vormt je eigen handleiding en ideeën over hoe je de dingen het best kunt aanpakken. En dat is best handig. Totdat die regels je in de weg gaan zitten.
Werken de regels in je hoofd nog wel vóór jou?
Je staat er waarschijnlijk niet bij stil, maar als volwassene heb je dus een heleboel regels in je hoofd, die je als kind hebt ontwikkeld. En de kans is heel groot dat je over al die (onbewuste) regels die je als kind ontwikkelde, nooit meer hebt nagedacht om te checken of ze nog wel zo handig zijn. En dat je dus ook niet weet of deze regels nog wel vóór jou werken of ze juist in de weg zitten.
Laten we als voorbeeld ‘pleasen’ nemen, een bekend probleem voor veel mensen. Als kind heb je misschien geleerd dat pleasen ervoor zorgt dat andere mensen je complimentjes geven, of dat ze je aardig vinden. Dus dat ben je steeds meer gaan doen. Je past je steeds meer aan en stemt steeds meer af op wat de ander nodig heeft. Als volwassene kan het heel goed zijn dat je zo ver gaat met dit gedrag van pleasen dat je daarbij jezelf enorm voorbij loopt. Of dat je niet meer weet waar je eigen grenzen liggen, en die niet meer kunt aangeven. Je bent klem komen te zitten in de regel die je als kind hebt ontwikkeld dat het belangrijk is om anderen te pleasen.
Kun je die regels nog wel doorbreken?
Voor veel mensen is het gedrag dat voorkomt uit de regels in hun hoofd zó vanzelfsprekend dat je misschien denkt dat je dit niet meer kunt veranderen. Gelukkig is dat niet waar!
Als eerste is het belangrijk om je ervan bewust te worden welke regels je in je hoofd hebt. Je herkent regels aan gedachten als:
- Ik moet…
- Ik mag niet…
- Als ik dit niet doe..
En deze regels gaan vaak gepaard met een angst of schuldgevoel. Soms kun je ze ook herkennen doordat iemand in je omgeving de dingen totaal anders doet. Dat kan je soms helpen bewust te worden van jouw ideeën over ‘hoe het hoort’.
Zodra je de regel(s) in je hoofd herkent, kun je onderzoeken waar ze vandaan komen. Bijvoorbeeld: wanneer en van wie heb je geleerd dat dit zo is? De kans is groot dat je dit tijdens het opgroeien als voorbeeld hebt gehad. Maar dat betekent nog niet dat het voor jou werkt!
Een andere manier om te onderzoeken is om te kijken of iedereen zich volgens jouw regel gedraagt, of zijn er ook mensen die het anders doen? Gebeurt er iets ergs bij de mensen die het heel anders doen?
Stel jezelf dan ook eens de vraag: “Als ik dit zou doen zoals het echt bij mij past, hoe zou ik het dan willen doen?” Daarmee nodig je jezelf uit om nieuwe regels te maken die beter passen bij hoe jij je leven wilt leiden.
Daag jezelf uit om het anders te doen
Als je de regels in je hoofd herkent en onderzocht hebt, ga je merken dat je meer keuzevrijheid krijgt. Je gaat de regels doorzien en merken dat ze je misschien niet altijd helpen. En als je je daarvan bewust bent, kun je ook proberen dingen anders te gaan. Wat misschien in het begin nog enorm spannend is, maar waarvan je door het vaker te doen gaat merken dat het je nieuw gedrag oplevert.
Je gaat de nieuwe regels in je hoofd ruimte geven, die ervoor zorgen dat je gaat leven zoals jij dat graag wilt en zoals het bij jou past. Zowel bij het onderzoeken en doorbreken van je oude regels, als bij het toepassen van je nieuwe regels, kan Emotional Freedom Techniques (EFT) een heel waardevol hulpmiddel zijn. Tijdens Klop en Koffie vertel ik je daar alles over!