Soms ga je door met iets terwijl je weet dat het helemaal niet goed voor je is. Teveel koffie drinken, roken, te veel of te weinig eten, teveel social media, etc. Iedereen heeft zo zijn eigen valkuil en ‘guilty pleasures’. Wanneer is iets gewoon een guilty peasure en wanneer is er sprake van zelfsabotage? En waarom doen we dat eigenlijk?
Guilty pleasures
Je hebt van die dingen in het leven die niet per se goed voor je zijn, maar die wel erg prettig of lekker zijn. Misschien is het niet gezond of ronduit slecht voor je, maar als je dat af en toe doet is er niets aan de hand. Je hebt zelf vast ook wel zoiets. Het is een soort beloning of iets dat een speciale waarde voor je heeft en bijzonder is. Niks mis mee.
Belangrijk bij een guilty pleasure is dat je er bewust van bent dat het misschien niet zo goed is, maar dat het nu iets bijzonders is. Dat het een uitzondering is. Je maakt er geen gewoonte van, en dát is een van de redenen dat het zo lekker, bijzonder of speciaal is. Veel mensen die bezig zijn met gezond eten, passen de 80-20 regel toe. In 80% van de tijd eten ze gezond en de andere 20% is voor dit soort guilty pleasures. Een prima balans, die voor veel mensen goed vol te houden is en zorgt dat ze genoeg genieten van wat ze doen.
Zelfsabotage
Zelfsabotage is iets heel anders dan guilty pleasures, al lijken ze wel een beetje op elkaar. Bij zelfsabotage is er namelijk bijna geen sprake van een keuze. Je MOET het gewoon nu hebben of doen, ook al weet je dat het niet goed voor je is. En je kunt er ook niet zomaar mee stoppen. Op het oog kan het om onschuldige dingen gaan, maar de lading die er aan zit, is groot.
Zelfsabotage gaat namelijk gepaard met schuldgevoel achteraf, met verwijten naar jezelf. Dat je weer zo stom bent geweest, dat je slap bent en dat je niks vol kunt houden. Het fijne gevoel dat je na een guilty pleasure kunt hebben, is er niet bij zelfsabotage. Maar waarom ga je er dan toch mee door? Om dat te snappen is het belangrijk iets meer te weten over ons onderbewuste.
Veiligheid
Ons onderbewuste is altijd op zoek naar veiligheid en heeft als belangrijkste taak ons te beschermen. Ergens in dat onderbewuste is een verband gelegd tussen een veilig gevoel en de betreffende activiteit of het middel dat je wilt. En hoewel we op bewust niveau een andere keuze willen maken en snappen dat dit ons niet helpt, is het in grote lijnen ons onderbewuste dat ons gedrag aanstuurt. En dat maakt het zo verrekte moeilijk om te stoppen. Je bént niet slap, zwak of stom. Maar je onderbewuste heeft een sterk verband gelegd met veiligheid.
Dus zodra je in een situatie komt die je onbewuste als onveilig inschat, treedt de reactie in werking om je in veiligheid te brengen en te beschermen. En dat kan zijn door jou de actie te laten ondernemen of het middel te laten gebruiken dat eerder geassocieerd is geraakt met veiligheid. En dat onderbewuste is zó sterk dat we daar vaak niet tegen bestand zijn.
Daarna ontstaat een schuldgevoel en zelfverwijt. “Zie je wel, je kunt ook helemaal niks volhouden”, “je bent gewoon een slappeling” en wie weet wat nog meer. Het is een vicieuze cirkel waar je in terecht komt. Het lastige is dat je vaak helemaal niet weet dat deze cirkel speelt, totdat je er diep in zit.
De cirkel doorbreken
Het is vaak erg lastig om zelf die cirkel te doorbreken. Op wilskracht kom je wel een eind, maar als de patronen in het onderbewuste erg sterk zijn ga je het daar niet mee redden. Zodra je in een stressvolle situatie komt, neemt je onderbewuste het over en gaan de automatische patronen weer in werking. Daarom lukt het mensen vaak ook maar tijdelijk om op basis van wilskracht bepaalde veranderingen door te voeren. Onder stress is het niet meer te doen.
Een belangrijke stap is inzicht krijgen in de cirkel. Als je weet wat er gebeurt, heb je al iets meer mogelijkheden om andere keuzes te maken. Zodra je er van bewust wordt dat er een automatisch patroon wordt afgedraaid, kun je zeggen “stop, ik doe het nu anders”. Dat is niet altijd makkelijk, maar kun je wel trainen. Je gaat je triggers herkennen en kunt daarop anders gaan reageren. Dit vraagt echter ook wat van je wilskracht en je moet er heel bewust mee bezig zijn.
Wat hoe dan ook belangrijk is, is om te stoppen met zelfverwijt. De hele gedachteriedel die op zelfsabotage volgt, vergroot het probleem nog verder. Oefen mildheid naar jezelf en accepteer dat je het nu zo hebt gedaan, dat je dit patroon nodig hebt gehad om in het verleden met dingen om te gaan. Zie dat het je nu niet meer helpt, maar dat je geen slecht mens bent doordat je dit patroon hebt.
Onderbewuste verbanden
Met behulp van Emotional Freedom Techniques kun je deze onbewuste verbanden aanpakken én beïnvloeden. Je hoeft daarvoor niet eens altijd de oorzaak te weten om het te kunnen veranderen. Een zeer effectief middel is de keuzemethode van Patricia Carrington.
Hierbij werk je aan het opnieuw programmeren van je onbewuste, door je aandacht te richten op acceptatie van jezelf én te kiezen voor een andere mogelijkheid. Je creëert daarmee een nieuwe gewenste situatie. Doordat je tegelijk het negatieve wel de ruimte geeft, gaat je onderbewuste minder in de weerstand. Dit klinkt allemaal nogal vaag als je het zo leest, maar ik heb in de praktijk al regelmatig gezien dat het werkt. En je kunt er sowieso niks verkeerd mee doen.
Je creëert een nieuw patroon op onbewust niveau, doordat je onderbewuste zich veiliger gaat voelen en op een andere manier met situaties omgaat. Als jij al van alles hebt geprobeerd om bepaalde patronen te doorbreken, zonder succes, nodig ik je van harte uit om samen aan de slag te gaan met EFT. Zoals meerdere van mijn cliënten zeggen: “baad het niet, dan schaadt het niet”. Wil je meer weten, neem dan contact op.
